Niniejszy artykuł jest odpowiedzią na wątpliwości osób mających wykonywać roboty budowlane na podstawie decyzji wydawanych przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla Miasta Poznania.
Najczęściej wątpliwości te przejawiają się pytaniem: kto wydaje dziennik budowy na potrzeby robót budowlanych dozwolonych, bądź nakazanych przez nadzór budowlany? Odpowiedź na tak zadane pytanie należy rozpocząć od przybliżenia, jakie roboty budowlane powinny być dokumentowane. Punktem wyjścia są tu roboty budowlane realizowane w sposób legalny i zgodny z przepisami. Zgodnie bowiem z art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (Dz. U. z 2018r., poz.1202 z późn. zm.). Inwestor jest obowiązany zapewnić objęcie kierownictwa budowy (rozbiórki) lub określonych robót budowlanych oraz nadzór nad robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności. Natomiast art. 42 ust. 2 pkt.1 ww. ustawy mówi, że kierownik budowy (robót) jest obowiązany prowadzić dziennik budowy lub rozbiórki. Z kolei z art. 42. Ust. 3 Prawa budowlanego wynika, że nie jest wymagane powołanie kierownika budowy (rozbiórki), a także prowadzenie dziennika budowy lub rozbiórki dla budowy lub rozbiórki obiektów budowlanych, dla których nie jest wymagane pozwolenie na budowę, z wyjątkiem budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1:
- pkt. 1a Prawa budowlanego tj. wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane;
- pkt. 2b tj. wolnostojących parterowych budynków stacji transformatorowych i kontenerowych stacji transformatorowych o powierzchni zabudowy do 35m²;
- pkt. 19 tj. instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7m³ przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych;
- pkt. 19a tj. sieci:
a) elektroenergetycznych obejmujących napięcie znamionowe nie wyższe niż 1kV,
b) wodociągowych,
c) kanalizacyjnych,
d) cieplnych,
e) telekomunikacyjnych.
Ponadto zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy Prawo budowalne cyt.: „dziennik budowy stanowi urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót i jest wydawany odpłatnie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.” Natomiast zgodnie z §5 ust.1 pkt.2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie dziennika budowy, montażu i rozbiórki (…) cyt.: „Na poszczególne strony dziennika budowy organ wydający dziennik nanosi pieczęcie.” W tym miejscu należy podkreślić, że ustawodawca w odróżnieniu od ww. robót prowadzonych legalnie i zgodnie z przepisami tj. na podstawie pozwolenia na budowę lub w niektórych przypadkach na podstawie zgłoszenia, nie przewidział wprost wymogu dokumentowania przebiegu jakiegokolwiek rodzaju robót, które mają być wykonywane na podstawie decyzji wydawanych przez organy nadzoru budowlanego.
W tym miejscu należy również wyjaśnić, że organ nadzoru budowlanego w żadnym przypadku nie wydaje decyzji o pozwoleniu na budowę, co zastrzeżone jest wyłącznie dla organu administracji architektoniczno-budowlanej (tj. starosty, a w przypadku miast na prawach powiatu prezydenta miasta pełniącego również rolę starosty). Niemniej organy nadzoru budowlanego prowadząc postępowania legalizacyjne w celu doprowadzenia różnego rodzaju robót budowlanych wykonanych bądź wykonywanych niezgodnie z przepisami (tj. bez pozwolenia bądź zgłoszenia lub z odstępstwami od uzyskanego pozwolenia) do stanu zgodnego z prawem, często nakładają w drodze decyzji obowiązek wykonania określonych robót budowlanych (w celach naprawczych) o zakresie, który w „normalnym” trybie wymagałby pozwolenia na budowę. W związku z tym roboty takie powinny być wykonywane pod nadzorem osób z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi, co będzie gwarantować prawidłowość ich wykonania. W tej sytuacji zarówno w interesie inwestora takich robót (nakazanych przez nadzór budowlany), jak i osoby nadzorującej te roboty, jest dokumentowanie ich przebiegu. Zatem dla robót nakazanych przez nadzór budowlany wskazane jest (na zasadzie analogii do wyżej opisanych wymogów dotyczących legalnie wykonywanych robót) prowadzenie odpowiednika dziennika budowy. W takim przypadku pisemne dokumentowanie robót może odbywać się w niesformalizowanym dokumencie tj. np. w zeszycie, notatniku, albo druku dziennika budowy. Jednak żadna z wyżej wymienionych postaci tego dokumentu nie będzie dokumentem urzędowym (tj. ostemplowanym przez organ). Podobnie rzecz się ma w przypadku legalizacji tzw. istotnych odstępstw od zatwierdzonego w pozwoleniu na budowę projektu budowlanego, gdzie organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję zatwierdzającą projekt zamienny. Natomiast w przypadku gdy roboty budowlane wykonywane z istotnym odstępstwem od uzyskanego wcześniej pozwolenia na budowę nie zostały jeszcze zakończone, nadzór budowlany w decyzji zatwierdzającej projekt zamienny udziela również pozwolenia na wznowienie robót budowlanych. Również w takim przypadku dokumentowanie przebiegu robót budowlanych może odbywać się jedynie w niesformalizowanym dokumencie. Oczywiście najbardziej wskazaną formą dokumentowania przebiegu takich robót będzie wypełnianie druku dziennika budowy (nie ostemplowanego) zakupionego we własnym zakresie przez inwestora robót. Dopuszczalne jest również dokumentowanie ww. robót w pierwotnym dzienniku budowy wydanym do pozwolenia na budowę, od którego odstąpiono w sposób istotny. Jednak w dzienniku takim musi być w sposób czytelny oddzielone rozpoczęcie robót wykonywanych na podstawie decyzji nadzoru budowlanego o zatwierdzeniu projektu zamiennego i pozwoleniu na wznowienie robót.
Jerzy Plejer
Kierownik Oddziału Orzecznictwa Administracyjnego
PINB dla Miasta Poznania